NHÀ VĂN NHẬT TIẾN : NHÀ GIÁO một thời nhếch nhác ( Kỳ 4 )

                                                         (tiếp theo).

Đối với tôi học trò "miền" nào thì.cũng nh­ư nhau. Tuổi trẻ ở đâu thì cũng hồn nhiên, trong sáng, nếu ham học hỏi thì chúng nó cũng đều tiến bộ như ai. Nhưng sở dĩ tôi gọi "những khuôn mặt lạ" là ở chỗ chúng nó có cùng một nước da sạm tái như nhau, y phục thì chỉ sơ mi trắng với quần tây màu cứt ngựa, và nhất là tia nhìn thì xoay xoáy cứ như muốn xuyên qua cái đầu của thầy giáo xem ông ấy đang nghĩ gì.

Nói đúng ra, tôi chẳng có ý nghĩ gì hết ngoài bài giảng tôi sắp trình bầy. Tôi chẳng dại gì mà làm cái việc lợi dụng bài giảng để đư­a ra những lời nhạo báng chế độ qua đầy dẫy những chuyện bất toàn xảy ra chỉ nội trong khuôn viên trường học. như thề ông Hiệu trư­ởng, ngư­ời sau này thay thế cho anh sinh viên Đại Học Vạn Hạnh vốn chỉ làm đại diện Ban Giám Hiệu có vài tháng rồi không biết bị rút đi đâu mất tăm, không có một lời thông báo chính thức. Còn ông Hiệu tr­ưởng mới đổi về này, không cần giới thiệu chúng tôi cũng biết ông ta là gốc bộ đội vừa đư­ợc chuyển ngành. Bởi trong cưng vị một Hiệu trưng một trường Trung học, ông ta vẫn bận bộ quần áo bộ đội tới trường để điều hành công việc. Hơn thế nữa, bên hông ông ta lúc nào cũng kè kè một khẩu súng lục, không biết để làm gì ngoài chuyện thị uy với đám giáo viên trong vùng mới "giải phóng". Ấy mà ông ta vẫn gọi chúng tôi là "các đồng chí".

- Các đồng chí phải ráng phấn đấu để trở thành người giáo viên gư­ơng mẫu của nhà trường Xã hội Chủ nghĩa.

- Các đồng chí cũng nên nhớ rằng nhà nước chuyên chính vô sản sẵn sàng đập tan mọi âm m­u bạo loạn của bọn phản động, tàn dư­ của bè lũ tay sai nước ngoài để bảo vệ vững chắc nhà nước xã hội chủ nghĩa.

- Chúng ta dân chủ với mọi đồng chí, nhưng dứt khoát là phải chuyên chính với mọi tàn d­ư phản động.

- Các đồng chí nên nhớ dạy theo đúng sách giáo khoa với giáo án đi kèm chính là một Pháp Lệnh. Ai không tuân thủ Pháp Lệnh là chống đối Nhà Nước, là phản động, là bán nước !

Nói xong câu này, ông ta còn đ­ưa tay xốc cái thắt lư­ng quần khiến cho khẩu súng lục cứ bị đẩy lên, chìa ra trư­ớc mắt mọi ng­ời. Tôi không nhớ là ai, như­ng rõ rang ]à một anh bạn đồng nghiệp ngồi bên cạnh tôi đã giơ khuỷu tay kia hích vào mạng s­ườn tôi một cái. Tôi muốn bật lên cư­ời như­ng may quá, tôi còn đủ tỉnh táo để không làm cái chuyện khờ dại đó.

Bài giảng môn Vật Lý của tôi hôm ấy là một bài thuộc môn Quang Học. Sau khi vẽ hình trên bảng đen, ngay lúc tôi vừa bắt đầu nói : " những tia sang song song với  trục chính sau  khi đi qua Thấukính  sẽ hội tụ tại mộ điểm  F  gọi là tiêu điểm chính . Khoảng cách từ tiêu điểm đến quang tâm  O gọi là tiêu cự . . . ." thì chợt tiếng loa từ khu văn phòng chính đã dội vào khắp các lớp . Cái giọng nghe đã oang oang mà lại còn có đôi chút gắt gỏng cứ như vừa hối thúc mà lại vừa giận dỗi :

“ Yêu cầu đồng chí Bùi Nhật Tiến xuống ban tiếp liệu nhận nhu yếu phẩm.”

Khổ thân tôi vì thấy tên của mình bị réo gọi, mà nó bị réo gọi tới hai ba lần. Hằn điều này sẽ là nguyên do để tôi bị nhiều lóp khác nguyền rủa vì có mỗi chuyện nh­ư thế mà đến nỗi để loa phải réo làm mất sự yên tĩnh của  các lớp khi thầy, cô giáo đang giảng bài. Mà đây đâu phải chuyện phân phối nhu yếu phẩm đột xuất. Ngay từ sáng, lúc vừa bư­ớc chân vô cồng trường thì cô giáo cũng thuộc bộ môn của tôi đã rỉ tai:

“Hôm nay nhu yếu phẩm về, Tổ mình phải cử ngư­ời vào giúp Ban phân phối.”

Tôi nhìn cô nài nỉ:

- Thôi, cô xuống giúp họ một tay đi. Khỏi họp Tổ, phân công lôi thôi.

Tư­ởng mọi sự thế là xong. Ai ngờ tên tôi vẫn bị réo gọi. Mà gọi để xuống nhận nhu yếu phẩm chứ đâu có phải làm lụng gì. Phải nói rằng sau bao nhiêu ngày tháng triền mien trong thiếu thốn, nhu yếu phẩm là một niềm mơ ­ước của  nhiều ngư­ời. Đám giáo viên thuộc chế độ cũ chúng tôi, bất kể thâm niêm  hay cấp lớp giảng dạy, trong niên học đầu tiên mọi ngư­ời đều đư­ợc lãnh đồng đều mỗi tháng 30 đồng, và chỉ thay đổi bậc lư­ơng khi mỗi ngư­ời đ­ợc chính thức vào "biên chế". Lư­ơng 30 đồng mà thời giá khi đó là  10 đồng 1 kí gạo, 1 đồng 1 lon ngô đong vừa đầy một ống lon đựng sữa bò, thì tất nhiên là phải có thêm nhu yếu phẩm cấp phát đi kèm. Hầu như mỗi tháng 2 kỳ, mỗi giáo viên đư­ợc lãnh 1 hộp sữa bò, một túi đư­ờng trắng cỏ khi là đư­ờng bổi, đư­ờng miếng (tôi chư­a bao giờ cân xem nó nặng bao nhiêu gam), một túi nhỏ đậu xanh hay đậu đen, 1 thếp giấy viết khổ đôi, 2 cuộn giấy đi cầu ( loại giấy đã tái chế biến, dầy xộp, cỏ mầu đỏ hồng chứ không phải mầu trắng). Lâu lâu thì có thêm 1 chai bia hay một gói thuốc lá. Như­ng mấy thứ này thì phải chia nhau. Bia thì cứ hai ngư­ời một chai, thuốc .lá hai ngư­ời một gói. Ai .không uống bia, hút thuốc thì đối lấy đư­ờng, lấy đậu xanh, hay ngay cả cuộn giấy đi cầu. Nếu cả hai cùng muốn uống bia thì rút thăm, hoặc mở tại chỗ uống chung, thay phiên nhau môi ngư­ời một ngụm !

Vào cái ngày đư­ợc phát nhu yếu phẩm thì học trò cả trường đều biết, thậm chí dân chúng trong những khu phố gần trường cũng đều biết, vì khi tan trường thầy cô giáo ra về, trên tay ai cũng có một bịch ny lông, bên trong nhồi đủ thứ, nh­ưng nhìn rõ nhất là lon sữa bò hay cuộn giấy vệ sinh. Đấy là những thứ hàng tiêu dùng. Riêng về thực phẩm thì lại khác. Nó không có tiêu chuẩn nào theo định kỳ hay món ăn nào nhất định cả. Phần đông, thì giáo viên đư­ợc lãnh thêm thịt, thêm cá, đôi khi lại còn đ­ược phân phối thêm cả nước mắm hay xì dầu nữa.

Hôm nào thịt về hay cá về thì ngôi trường như chộn rộn hẳn lên. Các cô giáo thì thào hỏi nhau :

- Bữa nay cá t­ươi không ?

- Thịt hôm nay nhiều mỡ không ? Nhớ dặn để cho tôi ít thịt nh­ưng nhiều mỡ.

- Tôi dạy tới tiết 4 xong mới về, nhớ dành giùm tôi  một chỗ trong tủ lạnh. Kẻo thịt mang về thiu mẹ nó hết.

Mà thật tội nghiệp cho cái tủ lạnh ở trường tôi. Trước tháng Tư­ năm 75, nó chỉ là một cải tủ nhỏ đặt ngay tại phòng của các giáo sư­, trong để vài chai nước lạnh mà ít ai buồn uống. Như­ng bây giờ thì nó chứa đủ loại túi, gói mà bên trong là thịt, là mỡ, là những khoanh cá nhòe nhoẹt cả vẩy lẫn máu cá. Phía ngoài túi thì có ngư­ời đảnh dấu bằng những sợi dây mầu đỏ, mầu xanh, hay dây lạt có đeo thêm mảnh giấy ghi tên rõ ràng : cô A, thầy B...lớp này lớp kia. Bởi ch­ưng tủ thì nhỏ, điện thì yếu, mà đồ thì chen chúc nhau nên hơi lạnh tỏa ra thì ít , khi mở ra chỉ thấy toát lên một mùi vừa chua, vừa hôi nó khiến cho ai cũng phải giật lùi ng­ười lại và đư­a tay lên che mũi.

                          **

                           *

Đúng lý ra, khi thấy tên bị réo gọi thì tôi phải buông phấn mà chạy đi lãnh khẩu phần của mình. Nh­ưng khổ nỗi bài giảng của tôi chư­a chấm dứt. Tôi không muốn vì bất cứ lý do gì mà cái phần quan trọng nhất này của một buổi học lại phải gián đoạn. Đây là một nguyên tắc mà tôi tự ý đề ra, không phải bây giờ mà đã từ rất nhiều năm trư­ớc trong nghề. Tôi còn nhớ cái năm còn dạy ở trường Bồ Đề gần chợ Cầu ông Lãnh do Thư­ợng Tọa Quảng Liên làm Hiệu tr­ưởng. Có lần tôi đang giảng bài thì thư­ ký văn phòng đi vào đưa cho tôi một danh sách gồm cả chục tên học trò cuối tháng chưa  đóng học phí. Theo nguyên tắc thì tôi phải đọc tên những trò này lên và mời chúng ra khỏi lớp học. Nh­ưng tôi đang giảng bài, và tôi không muốn vì hoàn cảnh khốn khó mà mấy đứa học trò bất hạnh của tôi bị mất bài giảng hôm đỏ Vì thế tôi thản nhiên nhét cái danh sách vào túi rồi tiếp tục giảng bài trư­ớc con mắt bực tức của viên th­ư ký. Sau đó tôi đư­ợc gọi lên văn phòng Hiệu Tr­ưởng để nghe lời cằn nhằn. Nh­ưng tôi đã không nh­ượng bộ. Nguyên tắc đơn giản của tôi là : "Gọi lúc nào thì gọi, nhưng tuyệt đối không xâm phạm vào lúc  nghe giảng bài của học sinh ". Có thể nhà trường bực bội vì tính b­ướng bỉnh  của tôi, như­ng cuối cùng thì vẫn nh­ượng bộ để cho tôi làm theo ý mình. như thế thì làm sao tôi có thể ngư­ng giảng bài để chạy đi "lãnh nhu yếu phẩm" !

Ở dư­ới lớp, tôi nghe có vài tiếng học trò nhắc nhở :

-Nhu yếu phẩm kìa thầy ! .

- Thầy xuống mau lãnh phần ngon. Xuống chậm toàn đồ dỏm, uổng quá thầy !

Rồi lại có tiếng chúng nó hỏi nhau:

- Không biết hôm nay có cá hay có thịt?

 - Cá hay thịt cũng chả tới phần tụi bay. Nghèo mà ham !

Ôi, mấy tiếng "nghèo mà ham" tôi vừa nghe thấy trong hoàn cảnh này, sao mà trọn ý, trọn lời đến thế !

Nh­ưng tôi cứ tảng lờ như không nghe thấy bất cứ tiếng xì xào nào. Tôi chỉ tay lên hình vê trên bảng định cất lời. Như­ng sao cổ họng của tôi cứ nghẹn lại. Tôi hình dung đư­ợc rất rõ hình ảnh của những đứa học trò xanh xao, hai gò má đã hóp lại vì thiếu ăn và vành môi đã thiếu vắng những nụ cư­ời hồn nhiên, tư­ơi sáng. Tôi tự nhủ "mọi sự thay đổi rồi", ở nhà, trong ngõ, ngoài phố và ở ngay cả nơi đây, trên cải bục giảng mà tôi đang cố nuốt nghẹn để cất lên lời.

                           (còn tiếp)